Rozmawiali z nami
Podnoszenie kwalifikacji jest niezbędnym ogniwem w ochronie zdrowia

O nowych kompetencjach i wynikających z tego postępach rozwoju w zawodzie pielęgniarki rozmawiamy z mgr Katarzyną Barną, Dyrektor ds. Pielęgniarstwa i Położnictwa Wielospecjalistycznego Szpitala Wojewódzkiego w Gorzowie Wlkp.

Podczas V, jubileuszowej Ogólnopolskiej Konferencji Naukowej WUMed, podniosła Pani niezwykle istotny temat Prehabilitacji. - czym jest? Na czym polega prehabilitacja?

Najkrócej mówiąc to kompleksowe przygotowanie do zabiegu operacyjnego czy, szerzej, długotrwałego leczenia na przykład onkologicznego. Podstawą prehabilitacji jest doprowadzenie pacjenta do takiego stanu zdrowia, który pozwoli nie tylko na dobrą tolerancję zabiegu chirurgicznego, ale też uniknięcie powikłań i szybki powrót do zdrowia. Głównym celem prehabilitacji jest więc uzyskanie jak najlepszej formy zdrowotnej pacjenta zarówno w zakresie fizycznym jak i psychicznym.

Jak to zrobić?

Trzeba zadbać, by do walki o zdrowie a nawet życie stanąć w jak najlepszej kondycji. To możliwe dla każdego. Dla młodych, ale też starszych. Wiek nie jest ograniczeniem. Dla otyłych i niedożywionych. Musimy wykorzystać cztery podstawowe filary prehabilitacji – odpowiednie postępowanie żywieniowe, przygotowanie fizyczne, wsparcie psychologiczne i eliminację nałogów. Do tego oczywiście można zaliczyć wiele działań dodatkowych, związanych z określonym stanem klinicznym pacjenta, takich jak leczenie anemii, normalizacja glikemii, poprawa funkcji przewodu pokarmowego, optymalizacja mikrobioty jelitowej. Pacjent objęty jest opieką już w momencie diagnozy. Czas do rozpoczęcia leczenia jest wykorzystany jak najlepiej, aby przygotować chorego na czekające go leczenie chirurgiczne lub onkologiczne. Na zachodzie, każdy pacjent do zabiegu planowego musi przejść prehabilitację – jest powiedzenie: „Nie przeszedłeś prehabilitacji, nie operuję cię”.

Gdyby mogła Pani wymienić, w punktach korzyści płynące z prowadzenia prehabilitacji.

Przede wszystkim uświadomienie choremu, że to on również odpowiada za swoje zdrowie – to bardzo ważne, właściwie kluczowe. Istotnym jest też skrócenie kolejek do hospitalizacji, skrócenie czasu hospitalizacji, zapobieganie powikłaniom i innym zdarzeniom niepożądanym w procesie dochodzenia do zdrowia czy ratowania życia.

Choć pojęcie to w systemie ochrony zdrowia jest dobrze znane, wciąż wydaje się nowe w przestrzeni publicznej. Czy w Polsce stosujemy prehabilitację?

W Polsce jest kilkanaście poradni prehabilitacyjnych. Bardzo prężna działają te w Gnieźnie oraz Brzozowie. W opracowaniu jest prowadzenie prehabilitacji poprzez system teleinformatyczny I-Wound.
W poradni takiej może pracować: pielęgniarka/ pielęgniarz, dietetyk, fizjoterapeuta, psycholog, lekarz a także farmaceuta. To prawda, wciąż za mało mówimy o prehabilitacji. Wszystko przed nami. Oby…

W zawodach medycznych wartością, ale też koniecznością jest podnoszenie kwalifikacji. Czym przekonałaby Pani pielęgniarki, pielęgniarzy, położne do zdobywania kolejnych kompetencji w swoim zawodzie?

Podnoszenie kwalifikacji jest niezbędnym ogniwem w ochronie zdrowia. Rozwój medycyny jest bardzo dynamiczny, zawody medyczne muszą świadczyć pracę zgodnie z aktualną wiedzą kliniczną, z nowościami, z rozwojem technologii, robotyki, sztucznej inteligencji. Podnoszenie kwalifikacji daje szerokie spektrum działania na różnych płaszczyznach.

W ostatnim czasie kompetencje pielęgniarskie zostały rozszerzone i rozszerzane będą dynamicznie. Wśród nich znajdą się: ordynacja leków, leczenie ran, porady pielęgniarskie, badania fizykalne ordynacja badań diagnostycznych, zaopatrzenie ortopedyczne, szczepienia czy edukacja pacjenta. Posiadając te kompetencje pielęgniarki będą mogły odciążyć lekarzy.

Rozszerzenie kompetencji pozwoli także na wprowadzenie zaawansowanej praktyki pielęgniarskiej, modelu Primary Nursing. Przypisanie kompetencji do stopnia wykształcenia pielęgniarki lub zdobytych kwalifikacji przez nią umożliwi podniesienie prestiżu zawodu do tego stopnia, że to pielęgniarka będzie odpowiadać za opiekę nad pacjentem hospitalizowanym od przyjęcia chorego do wypisu.

W pielęgniarstwie i położnictwie dróg rozwoju jest wiele, m.in. ta zarządcza. Jakie cechy, wymagania powinna spełniać pielęgniarka/pielęgniarz/położna, którzy widzą się w zarządzaniu - zespołem, placówką ochrony zdrowia?

Funkcja pielęgniarki zarządzającej powinna być zarezerwowana dla osób już z doświadczeniem zawodowym, mających umiejętności wymagane na tym stanowisku. Osoba taka musi być przygotowana do roli lidera, aby czuć się pewnie. Powinna cechować się stanowczością, zdecydowaniem, asertywnością i wszechstronnością.

Już od kilku lat z rzędu obserwujemy ogromne zainteresowanie podejmowaniem studiów na kierunku pielęgniarstwo. Trend ten niezmiennie utrzymuje się. Skąd, Pani zdaniem bierze się taki boom na pielęgniarstwo?

Myślę, że znaczenie ma rosnący prestiż społeczny tego zawodu. W rankingach zaufania pielęgniarki niezmiennie są na czele listy zawodów najbardziej poważanych przez pacjentów. Ważna jest również coraz większa autonomia tej profesji. Pielęgniarka, która ma autorytet w dziedzinie pielęgnowania, samodzielnie i niezależnie podejmuje decyzje dotyczące opieki nad pacjentem.

Ponadto nowa ustawa o minimalnym wynagrodzeniu w ochronie zdrowia zapewnia określone wynagrodzenie oraz warunki wzrostu wynagrodzenia, co daje stabilizację - pewność. Bardzo zmieniła się też edukacja na kierunkach pielęgniarskich i położniczych. Młodzi adepci zawodu pielęgniarskiego są inaczej kształceni – nie wpaja im się roli służebności, ale kreuje się zawód pielęgniarski jako odrębną profesję. Pielęgniarka dzisiaj to pełnoprawny członek w zespole interdyscyplinarnym i partner dla lekarza. Zespoły lekarskie zaczęły doceniać to, że wykształcona pielęgniarka ma wysokie kwalifikacje.

Współczesne pielęgniarki prowadzą swoje działalności gospodarcze. Prowadzą firmy, gabinety, zakładają swoje przychodnie. Są menadżerami i same zatrudniają pracowników. Mają indywidualne kontrakty z NFZ.