To warto przeczytać… Pielęgniarka to nie tylko zawód deficytowy, ale przede wszystkim przyszłościowy.

Z raportu "Barometru Zawodów 2023", wykonanego na zlecenie Ministerstwa Rodziny i Polityki Społecznej wynika, że pielęgniarka nadal znajduje się na liście najbardziej deficytowych profesji. Jakościowe badanie wykazuje, że praktycznie w całej Polsce - w niemal dziewięciu na dziesięć powiatów brakuje pielęgniarek i położnych, przy czym w 84 powiatach deficyt kandydatek do tej ciężkiej i nie najlepiej płatnej pracy jest oceniany jako bardzo duży. W badaniu tym za zawodydeficytowe uważa się profesje, których brakuje w kraju.

Precyzując, zawody deficytowe to takie, w których istnieją trudności z obsadzeniem wolnych miejsc pracy w skali całego kraju, a więc występują ich niedobory na rynku pracy. Taka sytuacja ma miejsce wtedy, gdy na rynku jest więcej ofert pracy w danej branży, niż odpowiadających im kandydatów do obsady tych posad. Reprezentanci zawodów deficytowych zazwyczaj nie mają żadnych trudności ze znalezieniem zatrudnienia. Stąd też powiedzenie, że mogą oni w ofertach pracy „przebierać jak w ulęgałkach” i wybierać spośród różnych propozycji najbardziej im odpowiadających pracodawców.

Warto podkreślić, że praca pielęgniarki oraz pielęgniarza to zawód deficytowy nie tylko w Polsce, ale również w Unii Europejskiej. Według statystyk na polskim rynku medycznym brakuje obecnie około stu tysięcy pielęgniarek. Deficyt ten szczególnie odczuwany był w trakcie pandemii koronawirusa COVID - 19.

Zdaniem Kamila Sobolewskiego, głównego ekonomisty Pracodawców RP, na polskim rynku pracy pojawią się w wielu zawodach trudne do uzupełnienia braki. Wywołane są one niekorzystnymi zmianami demograficznymi i dotykają i dotykać będą przede wszystkim zawodu pielęgniarki.

Analitycy rynku wskazują ponadto, że w Polsce brakuje wykwalifikowanego personelu pielęgniarskiego, przy jednoczesnym wzroście liczby osób w wieku emerytalnym zatrudnionych w tym zawodzie. Z danych statystycznych wynika, że średni wiek pielęgniarek w Polsce systematycznie wzrasta. Jeszcze w 2008 r. wynosił nieco ponad 44 lat, a w 2022r. już 53,6 lata.

Zawód pielęgniarki jako profesję zarówno deficytową jak i przyszłościową należy postrzegać w aspekcie długoterminowych trendów rynku pracy. Warto przypomnieć, że w Polsce największa liczba osób w wieku produkcyjnym przypadała na 2010 rok i wynosił 25 milionów. Od 2010 roku odnotowuje się systematyczny regres i obecnie, według danych GUS-u, liczba mężczyzn (18 – 64 lat) i kobiet (18 – 59 lat) w wieku produkcyjnym wynosi 22,7 milionów. Prognozuje się dalszy spadek, a prognostyk ten dotyczy także pielęgniarek.

Na ten fakt zwraca uwagę Krzysztof Bocian, analityk do spraw polityki gospodarczej w WiseEuropa. Uważa, że mała dzietność odnotowywana w polskim społeczeństwie sprawia, iż będziemy mieli ograniczone zasoby ludzi młodych na rynku pracy. W przypadku ochrony zdrowia, zdaniem tego specjalisty, potrzeba będzie więcej rąk do pracy, ponieważ popyt na usługi medyczne będzie wzrastał wraz ze starzejącym się społeczeństwem. Prognozuje się, że nie tylko pielęgniarki, ale inni wykwalifikowani specjaliści medyczni (lekarze oraz managerowie) a także pracownicy podstawowej opieki zdrowotnej, w tym asystenci lekarzy - będą poszukiwani przez rynek pracy.

Problemy w ochronie zdrowia najlepiej obrazuje raport Naczelnej Izby Pielęgniarek i Położnych (NIPiP), dotyczący aktualnej sytuacji kadrowej w zawodzie. Według danych w nim zawartych do 2030 roku 65% obecnie zatrudnionych pielęgniarek będzie w wieku emerytalnym. Struktura wieku w tym zawodzie, co podkreślono w raporcie, wskazuje zatem jednoznacznie na brak zastępowalności pokoleń.

Z analizy danych wynika, że największy liczbowo przedział wiekowy wśród pielęgniarek to 51 - 60 lat. Obejmuje on aż 83 129 pielęgniarek, co stanowi 35,8% liczby zatrudnionych. Mimo nabycia uprawnień emerytalnych ciągle pracuje w zawodzie aż 68 905 pielęgniarek (są one w przedziale wieku 61-70 lat i powyżej). Stanowi to 27,2% ogółu zatrudnionych. (Te pielęgniarki mogą w każdej chwili przejść na emeryturę!).

Podejmowane działania zmierzające do poprawy sytuacji, niestety nie napawają optymizmem. Zakłada się bowiem, że starzejące się społeczeństwo pogłębiać będzie ten niekorzystny trend w tym zawodzie.

Na deficyt wskazują także dane amerykańskiego The Bureau of Labor Statistics, z których wynika, że w perspektywie lat 2020-2030 zwiększony popyt na pracę będzie na takie zawody z branży medycznej jak: pielęgniarki, fizjoterapeuci, czy asystenci lekarza.

Analityk, Kamil Sobolewski w artykule w „Miesięczniku ekonomicznym Pracodawców RP” podkreśla, że zapaść demograficzna będzie gigantycznym wyzwaniem dla Polski, a niski wskaźnik dzietności Polaków spowoduje w przyszłości poważne problemy z opieką zdrowotną.

Aktualnie, pielęgniarki (pielęgniarze) i położne (położni), mimo odczuwalnych braków, stanowią w Polsce jedną z najliczniejszych grup zawodowych. Praca wymaga od nich nie tylko wysokiego poziomu wiedzy i kwalifikacji oraz doświadczenia zawodowego, ale również dużej samodzielności, wielozadaniowości, wrażliwości, zdolności zrozumienia drugiego człowieka w jego cierpieniu i obawach o życie oraz zdrowie. To decyduje o wyjątkowości tego zawodu. Daje on poczucie dużej satysfakcji, zwłaszcza jeśli jest wykonywany z pasją. Codzienna pomoc niesiona wielu ludziom w zachowaniu, bądź przywróceniu im zdrowia, a niekiedy i nawet życia wymaga odpowiedzialności, odwagi, empatii, pogody ducha oraz radzenia sobie w trudnych sytuacjach. Zakres obowiązków pielęgniarek systematycznie powiększa się o nowe zadania. Jest to związane m.in. z przyznawanymi nowymi uprawnieniami dla tego zawodu i z jego rosnącą rolą.

Pielęgniarstwo to studia z przyszłością. To kierunek, która daje stabilizację zawodową i gwarantuje pewność zatrudnienia, co jest niezmiernie ważne na dzisiejszym rynku pracy. Nie wydaje się, aby przed pielęgniarkami ukazało się widmo bezrobocia.

Dodatkowym atutem tej profesji jest fakt, iż umożliwia zatrudnienie blisko miejsca zamieszkania, często na całe życie, co również jest dziś rzadkością. Absolwenci tego kierunku studiów mają zawsze zapewnioną pracę, bardzo często w wybranej przez siebie placówce leczniczej.

Zawód pielęgniarki i pielęgniarza stwarza szerokie możliwości rozwoju osobistego i zawodowego. Zapewnia społeczny szacunek i daje dużą satysfakcję. To bardzo ważna i odpowiedzialna profesja, zwłaszcza w sytuacji aktualnych braków kadrowych, które coraz bardziej dotykają polski system ochrony zdrowia.

Starzejące się społeczeństwo, pandemia, pogorszenie się psychicznej i fizycznej kondycji wielu Polaków nasilone w minionym roku przez wojnę w Ukrainie i kryzys inflacyjny, przy jednoczesnym obniżeniu się poziomu życia obywateli oraz rosnącym niedobrze pielęgniarek i pozostałego personelu medycznego sprawiają, że systematycznie zwiększa się zapotrzebowanie na tych specjalistów. Stąd można z całą odpowiedzialnością stwierdzić, że pielęgniarka to nie tylko zawód deficytowy ale także przyszłościowy.

Dane do artykułu zostały zaczerpnięte z następujących źródeł:

1. Weronika Szkwarek, Czeka nas kadrowe tsunami? W rynku pracy zieją trudne do uzupełnienia luki, https://www.money.pl/gospodarka/czeka-nas-kadrowe-tsunami-w-rynku-pracy-zieja-trudne-do-uzupelnienia-luki-6853067686144576a.html
2. Katastrofa kadrowa pielęgniarek i położnych. Raport Naczelnej Izby Pielęgniarek i Położnych, https://nipip.pl/raport2021/
3. Raport Naczelnej Rady Pielęgniarek i Położnych. Pielęgniarka, Położna zawody deficytowe w polskim systemie ochrony zdrowia. Warszawa, kwiecień 2022
   https://nipip.pl/wp-content/uploads/2022/06/2022_Raport-NIPiP-struktura-wiekowa-kadr.pdf
4. Barometr Zawodów 2023