29 kwietnia 2021

Aktualności

Rozmowa z mgr. Łukaszem Pągowskim, wykładowcą WUMed, dietetykiem klinicznym specjalizującym się m.in. w dietoterapii w przebiegu chorób tarczycy, w tym Hashimoto.

O chorobie Hashimoto mówi się coraz częściej, coraz więcej osób mówi o tym, że zmaga się z tym problemem. Czy wszyscy jesteśmy narażeni na to schorzenie? Kto i kiedy powinien zwrócić się do lekarza z prośbą o odpowiednie badania?

Choroba Hashimoto to autoimmunologiczna choroba zapalna tarczycy,  na wystąpienie której wpływają głównie czynniki genetyczne. Dużo częściej chorują kobiety. Jeśli w rodzinie występuje ta choroba to kolejne pokolenia są na nią bardziej narażone, należy w takim przypadku kontrolować regularnie tarczycę.

Objawy choroby wynikają głównie z  tego, że przebiega z niedoczynnością tarczycy, czyli alarmujące jest wole tarczycowe i nagły wzrost masy ciała bez wcześniejszej zmiany stylu życia. 

Jakie znaczenie w przebiegu Hashimoto ma odżywianie?

W świetle doniesień naukowych odpowiednie żywienie jest bardzo istotne i ma wpływ na przebieg choroby. Mówimy tu głównie o wpływie jodu i selenu na przebieg choroby oraz o odpowiedniej podaży witaminy D. Jod jest pierwiastkiem, którego nadmiar w diecie jest czynnikiem chorobotwórczym a zwiększone spożycie u osoby, u której choroba już występuje może zwiększyć stan zapalny gruczołu, czyli przyspieszyć jego uszkodzenie. Rola selenu jest natomiast odwrotna, to małe spożycie selenu przyspieszy uszkodzenie gruczołu, jest również określona ujemna korelacja między spożyciem selenu a występowaniem choroby, czyli w społeczeństwach, w których jest małe spożycie selenu choroba występuje częściej. Witamina D natomiast działa immunomodulująco i przeciwzapalnie, będzie hamowała czynniki wpływające na uszkodzenie gruczołu. Należy również zwrócić uwagę na odpowiednią zawartość wielonienasyconych kwasów tłuszczowych z grupy omega3, mówimy głównie o DHA i EPA w minimalnej dawce 500mg na dobę. Omega 3 są mediatorami wygaszającymi zapalenie poprzez hamowanie wydzielania prozapalnych cytokin, cytokin, które są obecne w gruczole tarczowym.

Czy dietę możemy ułożyć sobie sami np. na podstawie „przepisów” dostępnych w Internecie?

Zbilansowanie diety dla osoby z występującą chorobą Hashimoto jest złożone i należy uwzględnić wiele czynników. Dieta określana jest zawsze indywidualnie, należy wziąć pod uwagę m.in. masę ciała, zawartość tkanki tłuszczowej i metabolizm węglowodanów, gotowe diety z Internetu lub wizyta u tak zwanego specjalisty ds. żywienia nie jest wskazana. Dieta musi być ustalona przez dietetyka, czyli przez osobę po kierunkowych studiach i praktykach w placówkach medycznych.

U podstaw najnowszej piramidy żywieniowej leży aktywność fizyczna - czy w przypadku Hashimoto również powinniśmy zastosować te zasadę?

Nie mamy twardych danych na ten temat, natomiast możemy mówić o potencjalnie korzystnym lub potencjalnie szkodliwym działaniu aktywności fizycznej. Na wystąpienie choroby Hashimoto wpływ mają komórki prezentujące limfocytom T antygen, w przypadku chorób autoimmunologicznych jest to autoantygen, są to komórki dendrytyczne. Intensywna aktywność fizyczna i trening oporowy zwiększają liczebność komórek dendrytycznych i może to być potencjalnie czynnikiem chorobotwórczym. Pamiętajmy również, że intensywne wysiłki są prozapalne a choroba Hashimoto to stan zapalny tarczycy. Inaczej to wygląda w przypadku umiarkowanych wysiłków, te wykazują działanie przeciwzapalne i są potencjalnie korzystne. Umiarkowane wysiłki to m.in. jogging, spacery i jazda na rowerze.

Czy prawdą jest, że wpływ na rozwój choroby mogą mieć zakażenia wirusowe, w tym np. COVID – 19?

Tak, zakażenia wirusowe i bakteryjne są czynnikiem chorobotwórczym. W grupie środowiskowych czynników chorobotwórczych znajdują się czynniki zaburzające pracę układu immunologicznego. COVID - 19 jest młodą chorobą i tutaj nie dysponujemy obecnie twardymi danymi, natomiast wpływ retrowirusów na wystąpienie choroby jest stwierdzony.

Media lifestylowe często i chętnie publikują „recepty” gwiazd, celebrytów, influencerów, na życie z Hashimoto. Propaguje się diety bezglutenowe i te wykluczające wyroby mleczarskie - jak jest naprawdę? Czy gluten i mleko mogą nam zaszkodzić w Hashimoto?

Gluten i produkty mleczne nie mają wpływu na przebieg choroby. Stanowisko dotyczące wpływu glutenu na Hashimoto przedstawiło również Polskie Towarzystwo Dietetyki, podkreślono, że gluten nie ma wpływu na tę chorobę. Wykluczenie glutenu lub produktów mlecznych w chorobie Hashimoto ma podstawę tylko jeśli do czynienia mamy z chorobą współwystępującą, np. celiakią; lub nietolerancją laktozy czy alergią pokarmową na białka mleka krowiego. Rozpatrujemy to indywidualnie.

Jak wygląda sytuacja kobiet w ciąży, które również zmagają się  z Hashimoto- czy powinny być pod opieką dietetyka?

Wizyta u dietetyka jest niezbędna. Możemy z powodzeniem stosować dietę przeciwzapalną z w/w zaleceniami, natomiast nie powinniśmy obniżać zawartości jodu w diecie. U kobiet ciężarnych zapotrzebowanie na ten pierwiastek wzrasta, jest on potrzebny również dziecku do produkcji hormonów tarczycy a niedobór w diecie może wiązać się z szeregiem powikłań.

Panie Łukaszu, „jak żyć” z Hashimoto?

Należy dbać o higienę żywienia i higienę życia. Wprowadzić umiarkowaną aktywność fizyczną, nie palić tytoniu, unikać alkoholu i żywić się zgodnie z zaleceniami dietetyka.
W miarę możliwości należy również unikać stresu. Są to czynniki, które mogą zmniejszyć stan zapalny i opóźnić uszkodzenie gruczołu.

Przy wyborze dietetyka należy zwrócić uwagę czy specjalizuje się w chorobach tarczycy.

W dietetyce nie ma obecnie specjalizacji i sami specjaliści decydują którymi jednostkami chorobowymi chcą się zajmować w życiu zawodowym.